«168 ժամ» թերթը գրում է. «Մինչ տնտեսական ակտիվության մակարդակը Հայաստանում տարեսկզբին սպասվածից մի բան էլ բարձր է, արտաքին առեւտրի շրջանառությունը, մասնավորապես՝ արտահանումը, հսկայական տեմպերով նվազում է։ Այնինչ թվում է, թե այդպես չպիտի լիներ։ Տնտեսական աճը պիտի հանգեցներ նաեւ արտահանման ծավալների ավելացմանը։
Ինչպես հայտնի է, տարեսկզբի երկու ամիսներին պաշտոնական վիճակագրությունը Հայաստանում ակտիվության 6,5 տոկոս աճ է գրանցել։ Բայց այդ աճը ոչնչով չի նպաստել արտահանման ավելացմանը։
Եվ դա պատահական չէ, եթե հաշվի առնենք, թե ինչի շնորիվ է գրանցվել տնտեսական ակտիվությունը։ Տարեսկզբին տնտեսությունը նստած է եղել հիմնականում երեք ոլորտների վրա` շինարարություն, ծառայություններ եւ առեւտուր։ Խոսքը ներքին առեւտրի մասին է, որը երկնիշ աճ է գրանցել` ավելի քան 11 տոկոս։ Ու որքան էլ տարօրինակ է, նույն ժամանակահատվածում արտաքին առեւտուրը ոչ պակաս մեծ տեմպերով կրճատվել է։
Ստացվում է, որ տնտեսության իրական հատվածում աշխուժություն չկա, արտաքին առեւտուրը, այդ թվում` ներմուծումը, կրճատվում է, ինչը սովորաբար կապված է պահանջարկի հետ, հասարակության գնողունակությունը նվազում է, բայց ներքին առեւտուրը ծաղկում է։ Այդպես չի լինում։
Ուստի պետք է ենթադրել, որ գործ ունենք ոչ այնքան իրական, որքան հաշվարկային աճի հետ։ Մի բան, որը, սակայն, դժվար է ցույց տալ արտահանման դեպքում։
Արտաքին շուկաներում հայկական մատակարարումներն այս տարի դադարել են ավելանալ։ Տարեսկզբի երկու ամիսներին արտահանումը երկնիշ անկում է գրանցել։ Գրեթե 12 տոկոսով կրճատվել են արտաքին հատվածի մատակարարումները։
Սա խիստ մտահոգիչ երեւույթ է՝ ինչպես ընդհանրապես տնտեսության, այնպես էլ՝ ֆինանսական հատվածի համար։
Խնդիրն ամենեւին էլ հայտարարված տնտեսական հեղափոխությունը կամ տնտեսության տրանսֆորմացիան չէ, որի մասին երբեմն-երբեմն խոսում է կառավարության ղեկավարը, խնդիրը տնտեսության արտահանման պոտենցիալի եւ արտաքին շուկաներում երկրի մրցունակության թուլացումն է։ Եվ սա տեղի է ունենում այն պայմաններում, երբ կառավարությունն արտահանման խթանման կուրս է վերցրել` խոստանալով առաջիկա հինգ տարիներին ապրանքների եւ ծառայությունների մատակարարումներն արտաքին շուկաներում հասցնել ՀՆԱ 43-45 տոկոսին։
Հայաստանի արտաքին առեւտրի դիրքերը թուլացել են գրեթե բոլոր հիմնական գործընկերների հետ հարաբերություններում։
Նվազել է արտահանումը Ռուսաստան, որը հանդիսանում է Հայաստանի հիմնական առեւտրային գործընկերը՝ ինչպես տնտեսական միության տարածքում, այնպես էլ՝ ընդհանրապես։
Բայց այնպես չէ, որ խնդիրը միայն Ռուսաստանի հետ է։ ԱՄՆ-ի հետ արտաքին առեւտրի հարաբերությունները եւս չեն փայլում ակտիվությամբ։ Կրճատվել է՝ ինչպես արտահանումը, այնպես էլ՝ ներմուծումը։
Տարեսկզբին Միացյալ Նահանգներ արտահանումը Հայաստանից նվազել է գրեթե 37 տոկոսով, թեեւ առանց այդ էլ ծավալը մի բան չէր։ Երկու ամսում այս շուկա է մատակարարվել ընդամենը 7,6 մլն դոլարի ապրանք։ Ոչ պակաս ակտիվ չի եղել նաեւ ներմուծման կրճատումը` գրեթե 32 տոկոս։
Հարեւան Իրանը եւս դադարել է նպաստել Հայաստանի արտահանման ակտիվացմանը։ Նախորդ տարվա համեմատ՝ այս շուկայում մատակարարումները կրճատվել են ավելի քան 3,5 անգամ.19 միլիոնի փոխարեն՝ այս տարի արտահանվել է ընդամենը 5 մլն դոլարի ապրանք։
Իրավիճակը ոչնչով չի տարբերվում Եվրամիության երկրների հետ հարաբերություններում։ Պակաս է արտահանվել 36,5 մլն դոլարի ապրանք, ինչը 31 տոկոսով քիչ է նախորդ տարվանից։
Ու որքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը խոսում է տնտեսական հեղափոխության մասին, փաստն այն է, որ Հայաստանի տնտեսության վիճակը լավ չէ»:
