Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև 2024 թվականի նոր տարվա սկզբով խաղաղության համաձայնագրի նախապատրաստումը դարձել է կովկասյան օրակարգի առանցքային հարցերից մեկը։ Ընդ որում, երկու երկրների ղեկավարները դեռ տարբեր կերպ են գնահատում խաղաղության հեռանկարները։ Բաքուն պաշտպանում է համաձայնագրերի «կամերային» բնույթը, որոնցում չեն լինի միջազգային երաշխավորներ, իսկ Երևանը, ընդհակառակը, պնդում է արտաքին ակտիվ ներգրավվածությունը խաղաղության նախագծի նախապատրաստման և իրականացման գործում։ Այս մասին սոցցանցերում գրել է ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։
«Ակնհայտ է դառնում, որ կողմերի կողմից միմյանց բազմիցս փոխանցված որոշակի տեքստ ինքնին չի կարող դառնալ տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հիմքը։ Առանց մանրամասների ու նրբերանգների համաձայնության՝ ցանկացած պայմանավորվածություն կմնա բարի ցանկությունների ամբողջություն։ Այս համատեքստում ամենակարեւոր թեման միջպետական սահմանի սահմանազատումն ու սահմանագծումն է։ Հունվարի վերջին այս հարցով նախատեսված է համապատասխան հանձնաժողովի նիստ։ Ակնկալվում է, որ դրա ընթացքում կողմերը կկարողանան պայմանավորվել սահմանային գծերի հստակ սահմանման վերաբերյալ փաստաթղթերի շուրջ։ Ամանորյա տոնակատարություններից երկու շաբաթ առաջ Հայաստանի կառավարությունը համաձայնեցրել է Ադրբեջանի հետ սահմանի սահմանազատման բանակցությունների կանոնները։ Սակայն հունվարյան հանդիպման վայրն ու ժամը դեռ պետք է հստակեցվեն։
Բայց եթե նույնիսկ բանակցություններ լինեն, դժվար է նրանցից բեկումներ ակնկալել։ Շատ մեկնաբաններ ուշադրություն են դարձնում նախագահ Իլհամ Ալիևի վերջին հանդիպմանը ադրբեջանական լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ։ Ադրբեջանի ղեկավարը կրկին կարևորել է Զանգեզուրի միջանցքի թեման, որը, մեղմ ասած, Երևանում զգուշավորություն է առաջացնում։ Այս նախագծում շատերը (հատկապես Փաշինյանի հակառակորդները) տեսնում են Լեռնային Ղարաբաղի կորստից հետո Հայաստանի ինքնիշխանության պատշաճ կորստի ռիսկը։ Արձագանքն Ալիևի ինվեկտիվներին կանխատեսելի էր. Փաշինյանը դրանք անվանեց «լուրջ հարված խաղաղ գործընթացին»։
Արդյունքում պարադոքսալ իրավիճակ է ստեղծվում։ Կողմերը անընդհատ խոսում են խաղաղության և որքան հնարավոր է շուտ պայմանագրեր ստորագրելու անհրաժեշտության մասին։ Բայց երբ բախվում ենք իրական խնդիրների, առաջանում են հակասություններ, որոնք հետո մեկնաբանվում են կամ որպես ժամանակի ձգձգում, կամ որպես շանտաժ, կամ որպես խաղաղ գործընթացի սաբոտաժ»,- գրել է փորձագետը։
