Նախկին ԽՍՀՄ-ում, բացի ԼՂԻՄ-ից և Նախիջևանի ինքնավար հանրապետությունից, գոյություն ունեցող բոլոր հանրապետությունները, ինքնավար մարզերն ու ինքնավար տարածքները (օկրուգները) կրում էին այնտեղ բնակվող ժողովուրդների անվանումը: Օրինակ՝ Աբխազիայի ինքնավար հանրապետությունում, Կաբարդինո-Բալկարիայի ինքնավար մարզում կամ Ագինո-Բուրյատական ինքնավար տարածքում (օկրուգում) բնակվում էին, համապատասխանաբար՝ աբխազները, կաբարդինները, բալկարները, ագիններն ու բուրյատները: Եվ միայն ԼՂԻՄ-ում ու Նախիջևանի ինքնավար հանրապետությունում «լայն հասարակության» համար պարզ չէր, թե ինչ ժողովուրդներ են բնակվում, քանզի բնության մեջ չկար լեռնաղարաբաղցի կամ նախիջևանցի ժողովուրդ:
ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո հիանալի հնարավորություն ընձեռնվեց Լեռնային Ղարաբաղի անվան մեջ ներառել այնտեղ բնակվող ժողովրդի անվանումը, օրինակ՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայկական մարզ: Քաղաքական առումով, նման ձևակերպումն աշխարհում ընկալելի կլիներ:
Չգիտակցված կամ միտումնավոր նախկին անվանումն անփոփոխ թողեցին: Ավելին՝ այն չփոխվեց նաև «ԼՂՀ-ն անկախ պետություն է» անվանմամբ արկածախնդրության շրջանակներում:
Ի՞նչ է նշանակում ԼՂՀ, ի՞նչ ժողովուրդ է այնտեղ ապրում: Նաև սա էր պատճառը, որ Արցախի խնդիրն աշխարհում ընկալվեց ոչ թե որպես ինքնորոշման իրավունք, այլ որպես տարածքային վեճ: Խնդրի նման ընկալմանը նպաստեցին արհեստականորեն՝ բացառապես տարածքային հիմքով, ստեղծված Դոնեցկի, Լուգանսկի և Մերձդնեստրի «հանրապետություններ» կոչվող քվազի միավորները: Վերջիններիս դեպքում, այնպես, ինչպես ԼՂՀ-ի պարագայում, ևս պարզ չէր, թե ինչ ժողովուրդներ են բնակվում այդ տարածքներում: «Լայն հասարակությունը» դրանց և ԼՂՀ-ն դրեց նույն հարթության վրա:
Եկանք մեր օրեր: Շրջափակված Արցախն աշխարհի մի քանի բևեռների ուշադրության կենտրոնում է: Արցախի բնակչության 98%-ը հայեր են: Եվ, եթե հետդարձի ճանապարհ չկա, ապա ի՞նչն է խանգարում Արցախի ղեկավարությանը փոփոխել պետության անվանումը, դրա մեջ ներառելով հայկականություն:
Հասկանում եմ, որ իրավիճակն օրհասական է, սակայն, եթե դրանից արժանապատվորեն դուրս գալու նպատակ ենք հետապնդում, ապա անխոցելի քայլեր են անհրաժեշտ:
Իրավապաշտպան Կարեն Հեքիմյանի ֆեյսբուքյան էջից
