Իրանի ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղարի եւ ԿՀՎ տնօրենի այցերից հետո Երեւան ժամանեց Ռուսաստանի արտաքին հետախուզության ղեկավար Սերգեյ Նարիշկինը։
Հայաստանի նկատմամբ հետաքրքրության այս «հրավառությունը» Իրանի, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի կողմից որոշակի շփոթմունք առաջացրեց փորձագիտական շրջանակներում։ Լրատվական դաշտ նետված հիմնական վարկածն այն է, որ ռուսներն ու ամերիկացիները փորձում են շփման ուղիներ գտնել։ Ճիշտ է, անհասկանալի է, թե ինչու է դրա համար անհրաժեշտ մեկնել Հայաստան։
Կա մեկ այլ վարկած՝ իրանական միջուկային ծրագիրը։ Թեհրանում տեղի կունենա Իրանի, Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահների հանդիպումը, որտեղ կքննարկվեն միջուկային գործարքի վերսկսման հնարավորությունը և դրա հետևանքները, այդ թվում՝ Ռուսաստանի և Թուրքիայի համար։
Իրանցի պաշտոնյաներն ասում են, որ գործարքը 90%-ով համաձայնեցված է: Բայդենի վարչակազմը տրամադրված է գործարքին, և Բայդենի Մերձավոր Արևելք կատարած այցի ժամանակ քննարկվել է նաև այս հարցը։ Մասնավորապես, Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգ Սալմանը Բայդենի հետ զրույցում պայման է առաջ քաշել Եմենում Իրանի չմիջամտելու համար, իսկ Իսրայելի վարչապետը խոսել է Իրանի միջուկային զենքի անթույլատրելիության մասին։
Բայդենն ակնարկել է, որ միջուկային զենքը նույնպես անընդունելի է ԱՄՆ-ի համար, սակայն դրա ստեղծումը կանխելու համար Վաշինգտոնը կընտրի ոչ թե ռազմական, այլ խաղաղ ճանապարհը։ Այսինքն՝ միջուկային գործարքի արդիականությունը մնում է։
Իրանի միջուկային գործարքի վերսկսումը թույլ կտա Արևմուտքին փոխարինել ռուսական էներգակիրների մի մասը. Իրանը ոչ միայն գազի և նավթի աղբյուր է, այլև հարմար տարանցիկ ճանապարհ Կենտրոնական Ասիայի էներգակիրները տեղափոխելու համար։
Այս համատեքստում կարելի է դիտարկել Իրանի, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների այցերը Երևան։ Եթե գործարքը վերսկսվի, և պատժամիջոցները չեղարկվեն, ապա Հայաստանն ու Վրաստանը կարող են դառնալ իրանական էներգակիրների Եվրոպա արտահանման ամենահարմար ճանապարհը։ Սա ձեռնտու չէ ոչ Ռուսաստանին, ոչ Թուրքիային, ոչ Բաքվին։
Իրանի միջուկային գործարքին Ռուսաստանի վերաբերմունքը բացահայտել էր Իրանի նախկին արտգործնախարար Զարիֆը, ով ասել էր, որ Մոսկվան ամեն կերպ խափանում է գործարքը։ Այժմ, երբ Իրանը թույլ, բայց դրական ազդանշաններ է ստացել Բայդենի այցից, Պուտինը Էրդողանի հետ մեկնում է Թեհրան: Նրանք կփորձեն Իրանին համոզել «իրար մեջ բաժանել տարածաշրջանը», հաստատել 3+3 ձևաչափը, որտեղ չկան ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն, և ընդունել ռուս-թուրքական սխեմաները և «պատերազմի իրողությունները»։
Թեհրանը, որը 2020 թվականի պատերազմից ի վեր բառացիորեն պահում է Հայաստանի հարավը ռուս-թուրքական անեքսիայից, ընտրության առաջ է։ Եվ Հայաստանի կարծիքն այս առումով կարևոր է դառնում։ 3+3-ին համաձայնելով, Հայաստանն արդեն իսկ բարդ վիճակի մեջ է դրել Իրանին։
lragir.am
