Բաքվում ՌԴ դեսպանի Շուշի այցի կապակցությամբ հարցադրում էինք արել, թե արդյոք Հայաստանի եւ Արցախի ԱԳՆ-ները կարձագանքեն այնպես, ինչպես արձագանքել էին մեկ տարի առաջ մի քանի տասնյակ երկրների դեսպանների այցին։ Արձագանք այս պահի դրությամբ չկա, փոխարենը Արցախի ԱԳ նախարար Դավիթ Բաբայանը Ֆակտորին տված հարցազրույցում պատասխանել է այդ հարցին (Ֆակտոր, 18․35-ից)։
Փորձենք վերծանել հարցազրույցի այդ հատվածը․ «Մենք ցանկացած նման զարգացում պետք է սառնասրտորեն վերլուծենք, գրագետ եւ հասուն ձեւով գնահատական տանք։ Շուշի Ադրբեջանը բերում է տարբեր դիվանագետների, բայց երբ այնտեղ այցելում են ժողովրդավարական երկրների, կամ այն երկրների դեսպանները, որոնք իրենց համարում են ժողովրդավարության բաստիոն, մեզ համար դա թեստ է․․․ երբ Ռուսաստանի ներկայացուցիչն է գալիս, աշխարհքաղաքական առումով ավելի ճիշտ կպատկերացնեն ինչ է այնտեղ կատարվում, թող իրենց աչքով տեսնեն։ Իսկ Շուշին ոչ միայն օկուպացված է, այլեւ դարձել է Թուրքիայի կարեւորագույն հենակետերից մեկը։ Կարծում եմ, որ գան ծանոթանան, շատ ու շատ հետեւություններ կանեն։ Որոշ երկրների դեսպաններ անպայման պետք է այցելեն ու տեղում ծանոթանան, հատկապես այն երկրները, որոնք առնչվում են Թուրքիայի ու Ադրբեջանի քաղաքականության հետ։ Իսկ մնացած երկրները, որոնք ջատագով են մարդու իրավունքների, այ նրանք երբ այցելում են, արդեն սա այլ հարթությունում է գտնվում»։ Հետո Դավիթ Բաբայանը դատողություններ է անում, որոնց իմաստը հետեւյալն է՝ որոշ երկրների կարելի է այցելել, որոշներին՝ ոչ, եւ եթե ճիշտ հետեւություններ անենք, մարտահրավերներին պատրաստ կլինենք։
Կարելի էր ընդհանրապես չանդրադառնալ Բաբայանի այս անհեթեթություններին, եթե իրավիճակն ավելի վտանգավոր չլիներ՝ համեմված Բաբայանի նենգափոխումներով։ Ինչ ասես արժե միայն այն «միտքը», որ ռուսները չգիտեն Շուշիում ինչ է կատարվում եւ գնացել են իրենց աչքով տեսնեն։ Այն դեպքում, երբ ռուսական զորքը կանգնած է Շուշիի մատույցներում, իսկ Ակնայում էլ գործում է ռուս-թուրքական հետախուզական կենտրոնը։ Ընդհանրապես, շատերն են նկատել այն հանգամանքը, որ հայ ռուսանպաստների՝ ՌԴ քաղաքականությունն արդարացնելու ջանքերն ի վերջո հանգում են ռուսներին հայտնի կենդանու տեղը դնելուն, քանի որ այլ փաստարկներ չկան կամ չեն մնացել։ Բայց երբ սեփական ժողովրդին են փորձում դնել այդ կենդանու տեղը, նման դեպքերում արժանի են ամենակոպիտ բնորոշումների։
Տվյալ պարագայում խնդիրը դեսպանների երկրների ժողովրդավար կամ ոչ ժողովրդավար լինելը չէ, խնդիրը ՄԽ համանախագահ երկրի՝ ՌԴ դեսպանի այցն է Շուշի: ՄԽ մյուս համանախագահների՝ ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի դեսպանները մինչ այժմ չեն այցելել Շուշի, քանի որ չեն ընդունում նոյեմբերի 9-ը որպես կարգավորում, այսինքն՝ բաց են պահում Արցախի խնդրի միջազգային կարգավորման, կարգավիճակի խնդիրները։ ՌԴ դեսպանի այցը Շուշի նշանակում է Մոսկվայի կողմից Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի, Արցախի կարգավիճակի բացառումը։ Ավելին, ՌԴ դեսպանի այցը Շուշի նշանակում է Արցախից ռուսական զորքի դուրսբերման եւ Արցախը Բաքվին հանձնելու գործընթացի արագացում։ Դրա վկայությունն են Երեւանում եւ Բաքվում Լավրովի հայտարարությունները՝ Փառուխից հետո ամեն ինչ պետք է որ ավելի ընկալելի դառնար։
Հայաստանի եւ Արցախի իշխանությունների ռուսանպաստ հայտարարություններն ու դիրքորոշումը մոտեցնում են այն պահը, երբ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան կարող են հրաժարվել խնդիրը միջազգային հարթակ վերադարձնելու փորձերից, եւ դրա նշաններն արդեն կան։ Դժվար է ըմբռնել ու ընդառաջել նրանց, ովքեր կառչում են իրենց երկիրը ոչնչացնողներից, միաժամանակ դատարկաբանելով ՄԽ-ի ու միջազգային նորմերի մասին։
lragir.am
